اسهال

اسهال چیست؟علت و روش‌های درمان آن

اسهال، دفع مدفوع به شکل آبکی و بسیار شل است و فرد مبتلا دچار دل پیچه می شود و باید به طور مداوم فرد به دستشویی برود. این عارضه چیزی یک عفونت ساده ایست که دستگاه گوارش شما را درگیر خود کرده است و بدن شما در حال مقابله و واکنش با این عامل عفونی است.

اسهال – مدفوع – دل پیچه – عفونت – دستگاه گوارش – روده – سندروم روده تحریک پذیر – آنفلوانزای روده –

اسهال

هنگام اسهال حرکات روده شما (یا مدفوع) شل و آبکی است. این اتفاق رایج است و معمولا جدی نیست. بسیاری از افراد سالانه چند بار اسهال می شوند. این حالت به طور معمول ۲ تا ۳ روز طول می کشد. بعضی افراد بیشتر به آن دچار می شوند. ممکن است به این دلیل باشد که آنها سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یا شرایط دیگر دارند. اکثر موارد اسهال بین 2 روز الی 1 هفته از بین می روند و همه چیز به شرایط عادی باز می گردد اما گاهی منشا ایجاد آن خطرناک تر از یک عفونت ساده است و زنگ خطریست از وجود برخی بیماری ها و مشکلات شدید تر که در چنین شرایطی باید به پزشک متخصص مراجعه کنید.

طول مدت اسهال

از نظر طول مدت، انواع اسهال به 3 دسته تقسیم می شوند:

• حاد: مدت اسهال کمتر يا حدود 14 روز
• اسهال مداوم: مدت اسهال بيش از 14 روز
• مزمن: مدت اسهال بيش از 30 روز

علت اسهال

دلایل زیادی برای به وجود آمدن این عارضه شناخته شده اند که می توان به شرح زیر دسته بندی کرد:

• گاستروانتریت: گاستروانتریت یکی از شایع ترین علل این بیماری شناخته شده است. بیماری گاستروانتریت به علت عفونت روده ها رخ می دهد و دلیل آن موارد زیر می تواند باشد:
  1. انگل ها: انگل های وارد شده از طریق آب آلوده باعث اسهال می شوند. انگل هایی که باعث عفونت دستگاه گوارش می شوند معمولا ژیاردیا لامبلیا، هیستولیتیکا و کریپتوس‌پوریدیوم هستند.
  2. ویروس ها: ویروس ها و عفونت ها علت بسیاری از بیماری های اسهال در کودکان و افراد بالغ است که علائم ضعیف تا شدید آن را می توان  در افراد بیمار مشاهده کرد. علائم عفونت های ویروسی معمولا مدفوع شل، دل درد و اندکی تب است. اسهال با عفونت های ویروسی معمولا به مدت سه تا هفت روز زمان می برد. از عفونت های ویروسی  می توان به موارد زیر اشاره کرد:
     • عفونت‌های آدنوویروس
     • نورو ویروس‌ها که سبب التهاب معده و دیواره روده‌ی بزرگ می‌شوند.این ویروس از شایع ترین علت های مبتلا به اسهال در افراد بالغ و کودکان در محیط های عمومی است.
     • روتاویروس دلیل شایع در اسهال نوزادان
  3. باکتری ها: عفونت های باکتریایی معمولا از طریق خوردن مواد غذایی و آشامیدن، باعث اسهال می شوند.علائم این عفونت ها به مراتب شدید تر است که می توان به تب شدید،استفراغ ،دل پیچه های آزاردهنده اشاره کرد و تعداد دفعات مدفوع نیز بالاتر است.
• بیماری های دستگاه گوارش: مانند التهاب روده و کولیت، بیماری سلیاک و سندرم روده تحریک پذیر( IBS) از علل مبتلا شدن به اسهال است.
• عوارض ناشی از مصرف داروها: داروهای مختلفی که برای فشار خون،نقرس،ضد اسید ها و آنتی بیوتیک ها مصرف می شوند،ممکن است افراد را دچار اسهال کنند.
• آلرژی و حساسیت غذایی
• مصرف آب و غذای آلوده
• عدم رعایت بهداشت دست ها
• استرس و اضطراب
• بیماری های گوارشی
• مصرف محصولات حاوی سوربیتول

علائم اسهال

این علائم در افراد مختلف متفاوت است و به نوع اسهالی بستگی دارد که به آن مبتلا شده  است. گاهی ممکن است شما با علائمی نظیر اسهال، استفراغ مواجه شوید.علائم بیماری در موارد عفونی و غیرعفونی آن متفاوت است.

به طور کلی از مشخص ترین علائم آن می توان به موارد زیر اشاره کرد.

• احساس نفخ در شکم
• دل پیچه و دل درد
• مدفوع رقیق، شل آبکی
• احساس تهوع و استفراغ
• مراجعه ی مکرر به دستشویی
• کاهش اختیار در دفع مدفوع
• بی اشتهایی
• کاهش وزن
• خستگی و بیحالی
• تب

انواع اسهال

1. اسمزی: این نوع اسهال در اثر محصولات حاوی سوربیتول مثل آبنبات های رژیمی و آدامس ها ایجاد می شود. در چنین شرایطی آب بدن به درون روده ها کشیده می شود و در نتیجه اسهال به وجود می آید.
2. ترشحی: در نوع ترشحی که بیشتر به دلیل عفونت ها و مصرف برخی داروها رخ می دهد تعادل الکترولیت های بدن بهم ریخته و بدن آب را به صورت غیرطبیعی و کنترل نشده وارد روده ها می کند و به دنبال آن به شکل اسهال از بدن دفع می شود.
3. اگزوداتیو: وجود برخی عفونت ها و بیماری های روده ای از جمله بیماری کرونروده و کولیت می تواند باعث بروز اگزوداتیو شود. اسهال اگزوداتیو یا التهابی با دفع چرک و خون همراه است.
4. حرکتی: منشا این نوع اسهال به حرکات روده باز می گردد. برخی مشکلات مغزی، مشکلات تیروئیدی و بیماری هایی نظیر سندروم روده ی تحریک پذیر IBS می تواند باعث بروز چنین اسهالی شود. از اصلی ترین علائم آن می توان به ناگهانی بودن آن اشاره کرد.

تشخیص اسهال

متخصص گوارش برای اینکه بتواند علت اسهال را در فردی شناسایی کند ممکن است برای اشخاص آزمایش هایی را در نظر بگیرد. معمولا متخصص گوارش برای افرادی که به غیر ازاسهال مشکل دیگری ندارند آزمایش خاصی دستور نمی دهد. در مواردی همچون تب بالا به همراه اسهال، دیده شدن خون در مدفوع و افرادی که دارای بیماری های مزمن گوارشی هستند آزمایش نمونه گیری از مدفوع یا همان کشت مدفوع را تجویز می کند. تا متخصص مطمئن شود که در مدفوع باکتری و یا انگل خاصی وجود ندارد.

علاوه بر آزمایش کشت مدفوع ممکن است آزمایش های زیر برای بیمار ضرورت داشته باشد:

• آزمایش خون برای کسانی که دارای بیماری های دیگری هستند، لازم می باشد.
• کولونوسکوپی برای دیدن و بررسی روده بزرگ انجام می گیرد تا در صورتی که در روده بزرگ عفونت و یا ناهنجاری جدید اتفاق افتاده باشد علت اسهال بررسی شود.
• آزمایش هایی مانند پرتو نگاری و سی تی اسکن در مواردی که اسهال شدید و طولانی مدت بوده است می تواند در تشخیص علت اسهال بیمار کمک کند.

اسهال مسافرتي

اسهال هاي مسافرتي شايع ترين علت بيماري در مسافريني است که از مناطق بهداشتي به مناطق غير بهداشتي سفر مي نمايند. اين اسهال خوش خيم بوده است و خود محدودشونده مي باشد، در صورتي که دهيدراتاسيون آن شديد باشد مي تواند براي فرد مخاطره آميزتر باشد.

اسهال مسافرتي به سه فرم طبقه بندی می شود:

• کلاسيک: دفع مدفوع آبکي و شل حداقل 3 مرتبه يا بيشتر در 24 ساعت که حداقل يکي از نشانگان تهوع، استفراغ، درد شکمي، تب و يا خون در مدفوع را داشته باشد
• متوسط: دفع مدفوع آبکي و شل يک تا دو مرتبه در 24 ساعت همراه با حداقل يکي از نشانگان فوق و يا دفع مدفوع آبکي دو بار در 24 ساعت بدون نشانگان ديگر
• خفيف: دفع مدفوع شل و آبکي يک تا دو مرتبه در 24 ساعت بدون نشانگان ديگر

قابل ذکر است که اسهال مسافرتي در تشخيص افتراقي اسهال در خلال ده روز بعد از بازگشت فرد به خانه مي تواند قرار گيرد.

درمان خانگی اسهال

درمان خانگی یکی از متداول ترین روش های درمان اسهال است و شامل طیف وسیعی از دستورات و نسخه های طب سنتی می باشد. از مهم ترین درمان های خانگی اسهال می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• مصرف ماست کم چرب می تواند یکی از بهترین گزینه ای درمان خانگی اسهال باشد. اما مصرف سایر لبنیات به خصوص شیر میتواند وضعیت را تشدید کند.
• مصرف مایعات شفاف از جمله آب، آبگوشت و آب میوه های طبیعی را فراموش نکنید!
• از مصرف کافئین و الکل خودداری کنید.
• به تدریج با بازگشت حرکات روده به حالت طبیعی، غذاهای نیمه جامد و کم فیبر را به رژیم غذایی اضافه کنید. کته، سیب زمینی پخته شده، نان تست، تخم مرغ یا مرغ و موز رسیده از بهترین گزینه هستند.
• به مدت چند روز از مصرف غذاهایی مانند لبنیات، غذاهای چرب، غذاهای پر فیبر، غذاهای شیرین یا ادویه ها خودداری کنید .
• مصرف چای سیاه به علت دارا بودن تانن می تواند به عنوان داروی ضد اسهال کاربرد داشته باشد. بهتر است از چای جوشیده استفاده کنید.
• دم کرده ریحان و دم کرده یونجه نیز می توانند در درمان این بیماری اثر گذار باشند.

درمان گیاهی اسهال

درمان گیاهی بر پایه ی طب سنتی مبتنی است و شامل روش هایی مفید و موثر برای درمان بیماری شماست. برخی از نسخه های درمان گیاهی اسهال به شرح زیر است:

• چای سبز
• چای بابونه
• چای زنجبیل
• دمنوش بومادران
• دم کرده ی دارچین
• آب آلوئه ورا

درمان دارویی اسهال

معمولا متخصص گوارش برای افراد درمان های متفاوتی را در نظر می گیرد که می تواند با تجویز داروهایی باشد و یا اینکه پزشک توصیه کند در خانه بسیاری از موارد را رعایت کنند تا بتوانند این بیماری را کنترل کنند.

چون در اسهال حجم بسیاری از مایعات در بدن از دست می رود مایعات مورد نیاز بدن باید از طریقی در بدن جایگزین شوند.معمولا در رابطه با این موضوع سرم های حاوی الکترولیت ها و مایعات تجویز می شود.معمولا بعد از تزریق این گونه سرم ها فرد سریعا بهبود پیدا می کند. در مواردی که بیمار با اسهال آب زیادی از بدن خود را از دست داده باشد متخصص گوارش بیمار را برای مراقبت های دقیق در بیمارستان بستری می کند تا تحت نظر بوده و به مقدار لازم از سرم ها مایعات را دریافت کند.

داورهای ضد اسهال شامل لوپرامید، ساب‌سالیسیلات بیسموت و مشتقات آنها می باشد. معرفی این داروها به منظور اطلاع رسانی گفته شده است و به هیچ عنوان نباید به صورت خود سرانه از این دسته از داروها استفاده شود، زیرا ممکن است این داروها برای برطرف کردن اسهال مفید واقع شوند اما در کنار آن برای گروهی از افراد با بیماری دیگر مجار نباشد و یا عوارضی را به دنبال داشته باشد.

درباره استفاده از آنتی بیوتیک ها بهتر است بدانید داروهای آنتی بیوتیک نمی توانند برای درمان اسهال ویروسی مفید واقع شوند. مصرف آنتی بیوتیک می تواند در برخی از اسهال های ناشی از باکتری کاربردی باشد اما در صورتی که به درستی انتخاب نشده باشند حتی این توانایی را دارند که اسهال بیماران را تشدید کند.

عوارض اسهال چیست؟

• بواسیر: یکی از عوامل بیماری بواسیرافزایش فشار و تورم رگ‌هادر ناحیه مقعد است. بنابراین در صورت ابتلا به این بیماری آن را جدی بگیرید و در اولین فرصت اقدام به درمان آن کنید.
• شقاق: بیماری شقاقمی‌تواند دلایل بسیاری داشته باشد که بصورت مستقیم یا غیر مستقیم منجر به ایجاد این بیماری می‌شوند. یکی از آنها مدفوع نرم یا اسهالی است.
• فیستول: اسهال یکی از عواملی است که منجر به ایجاد آبسه مقعدی می‌شود و مهمترین علت ایجاد فیستولنیز آبسه مقعدی است.

چکیده

بيماري هاي مرتبط با اسهال يکي از پنج عامل منجر به مرگ را در سراسر جهان تشکيل مي دهند. همه ما در برهه‌ای از زندگی‌مان دچار اسهال شده‌ایم. علائم رایج آن شامل مدفوع مکرر و آبکی، گرفتگی شکم و نفخ است. اگر سه بار یا بیشتر در یک روز مدفوع شل داشته باشید، اسهال دارید. این عارضه می‌تواند ناشی از عوامل زیادی باشد، از جمله بیماری التهابی روده، سندرم روده تحریک‌پذیر و عفونت‌های ویروسی یا باکتریایی و یا یک واکنش بد به یک دارو نیز می‌تواند مسئول باشد. اسهال می تواند باعث کمبود آب بدن شود به این معنی که مایع کافی برای عملکرد درست بدن در اختیار نباشد . کمبود آب مخصوصا در بچه ها و سالمندان بسیار خطرناک است. پس باید به سرعت درمان شود تا از مشکلات جدی بعدی پیشگیری گردد . تا زمانی که اسهال برطرف شود سعی کنید از محصولات لبنی وغذاهای چرب، غذاهای دارای مقدار فیبر زیاد (سبزیجات ، میوه ها وغلات) و یا خیلی شیرین بپرهیزید. این غذاها موجب تشدید اسهال می شوند .همچنین برای درمان اسهال می توان از داروهای ضد اسهال با دستور پزشک معالج استفاده نمود.